เห็นพี่ที่เคารพท่านหนึ่งพูดเรื่องเข้าใจ พื้นฐาน OOP ผิดกันเยอะ
ทั้งหมดโพสต์นี้เป็นความเห็นส่วนตัวของผมนะ แต่ก็เป็นวิธีที่ผมใช้มอง OOP แล้วยังคง Sanity ไว้ได้
- OOP ตัวตั้งต้นของ Alan Kay พูดถึงเรื่อง State encapsulation ซึ่งผมเข้าใจว่าเขาต้องการแบ่งปัญหาออกเป็นปัญหาย่อยๆ และจัดระเบียบและแบ่งสันปันส่วนว่าระบบตรงไหนเข้าถึง State ตรงไหนได้บ้าง ซึ่งเขาไม่ได้สนใจเรื่อง Code reuse เลย ไม่มี Polymorphism ด้วย ไม่ต้องพูดถึง Inheritance เลย
- ยุคหนึ่ง การทำ Dynamic link เพื่ออัพเดทโค้ดผ่านการวาง DLL หนึ่งไฟล์ หรือ Class 1 ไฟล์เป็นอะไรที่โอ้โหเจ๋งมาก ผมคิดว่ามันเกิดในยุคที่คนยังส่งมอบซอฟต์แวร์ผ่าน Floppy disk จำนวนมากอยู่ แล้วคอนยเซปต์ Dynamic link ที่สามารถสับเปลี่ยน Class ได้ตลอด ไม่ต้องส่ง Floppy disk 40 แผ่นผ่าน EMS เพื่ออัพเดทซอฟต์แวร์หนึ่งชิ้นแล้ว โคตรเจ๋งเลย!!! ในยุคนั้นสิ่งนี้เป็นเรื่องสำคัญ ส่วนสมัยนี้เหรอ ทำ Patch ทั้ง App ผ่าน Internet ง่ายกว่าเยอะ ซึ่งบนข้อจำกัดนี้ ไม่แปลกใจที่ Inheritance เป็นคอนเซปต์ที่มีพลังมาก ผมจำได้ว่าผมอ่าน Polymorph ครั้งแรกช่วงที่ยังใช้ Floppy disk กันอยู่ เดาว่าคอนเซปต์มันเกิดช่วงนี้
- ส่วน Code reuse ผมว่ามันมาเกิดในช่วงอีกช่วงหนึ่ง แต่ยังไม่แน่ใจว่าตอนไหน ผมจำได้ว่ามีช่วงหนึ่งมันป็อปมากเรื่อง Code reuse via OOP เนี่ย จนบอกว่าทำ OOP เพื่อจะได้ทำ Code reuse ได้ ซึ่งก็ตลกดีตรงที่เท่าที่ผมอ่านเจอ เจ้าตัวคนคิดคนแรก ไม่ได้สนใจอะไรตรงนี้ขนาดนั้นนะ
- เวลาเราเข้าใจ OOP ถ้าเราเข้าใจว่าเรื่อง Separation of concern, State encapsulation มันเกิดคนละยุคกับช่วงที่เขาโปรโมตเรื่อง Code reuse, Inheritance, Polymorph เราจะเก็ตว่าทำไมพอพยายามใช้งานจริง บางทีคอนเซปต์มันขัดกันเองแปลกๆ บางทีพอพยายามจะ Encapsulate แล้ว Reuse ยากจังวุ้ย แล้วตรงข้าม พอพยายามจะ Reuse ให้ได้เยอะๆ ทำไมโดเมนบางทีมันผสมกันไปหมดเลยวุ้ย พอเรารู้แบบนี้ เราไม่ต้องไปหาทาง Justify ครับ แค่เข้าใจว่ามันเกิดคนละยุค Practice ที่เกิดมันเลยอาจจะไม่เป็นเนื้อเดียวกันหมด (แต่เราเรียนบนหัวข้อเดียวกันคือ Object-oriented programming ทำให้หลายคนเข้าใจว่าทุกอย่างเป็นเนื้อเดียว Well-thought มาทั้งหมดแล้วถูกออกแบบมาดีแล้วแค่ทำตามพอ ซึ่งผมว่าไม่ใช่) ตรงนี้มันเป็นช่องว่างที่เราต้องใส่ไอเดียของตัวเองเข้าไป
ที่ผมแซวเรื่อง Original OOP เยอะเพราะอยากให้เห็นว่า Object-oriented มันมีหลายมุมที่เกิดในหลายยุคนะ
พอเรารู้ว่ามันมีหลายยุคแล้วได้ประโยชน์ยังไง? ตัวผมเองใช้แบบนี้
- ผมมองว่าจังหวะที่เราเริ่มสเกลทีมแล้วแบ่ง Cross-functional การมองไปมองที่ Original OOP ที่เน้นเรื่อง Domain encapsulation เป็นอะไรเหมาะสมกับโจทย์กว่า
- Code reuse strategy อาจจะประยุกต์เอาคอนเซปต์ของ Functional programming เข้ามาใช้ได้ครับ ซึ่งผมสนใจการผสมผสานตรงนี้ เพราะผมไม่ชอบ Inheritance by default เวลาคิดอะไรไม่ออก ส่วน Reuse by composition ผมว่า Function composition มัน Concise และมี Expressive power มากกว่า Object composition ครับ