ความเห็นและความหงุดหงิดส่วนตัว
เห็นคนวิเคราะห์ WeWork กันตอนล่มด้วยคำอธิบายง่ายๆ ว่า ขาดทุน เท่ากับ หลอกลวง ก็จะบอกว่า Startup ที่ Valuation สูง ไม่มีกำไรแล้วพอ IPO ก็พบว่าของจริงแกร่งจริงก็มีเยอะนะ
จะบอกว่าที่เราต้องไม่ลืมในวงการนี้คือ
- Startup 90% Failure rate นะ แต่ถ้าติดแล้วกำไรมักจะเกิน 10-100 เท่า ก่อนลงทุนก็รู้ข้อนี้ไว้ก่อนนะ จะได้ทั้งไม่โดนหลอกให้ลงทุน และไม่ตัดสินว่า Startup ล้มเหลวเท่ากับกาก
- ผมมองว่า Unit economics สำคัญมาก ตราบใดที่ต้นทุนในการหาลูกค้าและดูแลลูกค้ามันชัดเจนแล้วสเกลได้
ผมยกตัวอย่างง่ายๆ ดีกว่าว่าสมมติคุณไปเจอสูตร Online marketing อันนึงที่มันเวิร์คมากๆ ลงแล้วได้ลูกค้าแน่นอน แล้วสูตรที่ว่าบางทีมันอยู่ได้แป๊ปเดียวมันมี Timing window เช่น เจอ Keyword ทองคำ หรือ Segment ทองคำ ที่ลงถูกและผลตอบแทนดี ถ้าไม่รีบลงเงินใส่ ซักพักคนอื่นรู้ แข่งประมูล ราคาขึ้น ก็ไม่ทองคำอีกต่อไปละ
กลยุทธ์หนึ่งที่ทำได้คือลงเงินกับตรงนั้นจนกว่าจะไม่ได้ลูกค้าเพิ่มจนกว่าจะ Stagnate ลงไม่ได้ ซึ่งจังหวะนี้ยังไงก็ต้องระดมทุนมาลง
ซึ่ง ถ้า Unit economics คือต้นทุนในการดึงลูกค้าต่อหน่วยเทียบกับเงินที่ได้จากการได้ลูกค้าเป็นบวก เบิร์นเงินจนขาดทุนเพื่อตีของร้อนเนี่ย ไม่ใช่ประเด็นปัญหาเท่าไหร่นะ (แต่แน่นอนคือคุณก็ต้องดูดีๆ ว่าต้นทุนกับเงินที่ได้ มันแต่งเลขมามั้ย ที่มาที่ไปเป็นยังไง)
แต่ถ้า Unit economics เจ๊ง คือต้นทุนในการหาลูกค้ากับค่าใช้จ่ายในการดูแลลูกค้า รวมกันไม่ถึงเงินที่ได้ อันนี้เนี่ย ไม่ใช่แล้วววววววว ต่อให้บอกว่าลงเงินเพิ่มเยอะแล้วได้ลูกค้ามากขึ้นจริง ได้รายได้มากขึ้น แต่สุดท้ายมันก็พังอ่ะเพราะ กำไรส่วนต่างยิ่งน้อยลง... ซึ่ง ถ้าดูกำไรสุทธิมันเกิดขึ้นได้นะในช่วงเบิร์น สุดท้ายคุณต้องมาดูระดับกำไรระดับ Unit ระดับรายละเอียดแหละว่าเป็นยังไง
ซึ่งก็บอกได้เลยว่าแน่นอน จะลงทุนแล้วไม่ดูรายละเอียดเนี่ย ไม่ได้หรอกนายเอ๋ย เราก็แค่เซ็งๆ อยู่บ้างที่คนเก่งหลังเกมบอกว่า "เนี่ย ดูก็รู้แล้ว ง่ายๆ เลย ขาดทุนทุกปี ไปไม่มีทางรอดหรอก ดูง่ายๆ ก็รู้แล้ว" แล้วแบบออกตัวว่าเก่งกันใหญ่เป็นฉันฉันไม่โดนหลอกหรอกดูแค่นี้ก็รู้แล้ว แหม่ มันง่ายขนาดเลยเหรออออออออ มาซาโยชิ ซัน เจ้าของ Softbank นักลงทุนมือทอง นี่โดนหลอกง่ายมากขนาดนั้นเชียวนะเนี่ย
ผมคิดว่า VC และนักลงทุน มองเกมผิด เกิดได้ไม่แปลกนะ พลาดมองข้ามบางเรื่องที่ไม่น่ามองข้าม ก็เกิดได้ไม่แปลก แต่ไม่คิดว่าง่ายขนาดดูบริษัทไหนกำไรเยอะเท่ากับดี ขาดทุนเท่ากับห่วยอ่ะ เอาเมตริกแบบนี้มาวัด แล้วบอกว่า VC พลาดตรงนี้ อันนั้นมันง่ายไปเยอะเลย