ผมควรเร่งวอลลุ่มที่แอมป์ขึ้นไปมากแค่ไหน.?
----------
ก่อนตอบคำถามนี้ อยากให้ทำความเข้าใจซะก่อนว่า ระดับ "ความดัง" ของเสียงที่คุณได้ยินว่าดังออกมาจากชุดเครื่องเสียงของคุณนั้น เกิดจากตัวแปร 3 ตัว ที่ส่งผลถึงกัน ตัวแรกคือ "เกน" ของสัญญาณจากแหล่งต้นทาง X, ตัวที่สองคือ "เกน" ของแอมป์ที่ผ่านวอลลุ่ม Y, และตัวที่สามคือ "ความต้านทาน" ของลำโพง Z
.
ดังนั้น "ความดังที่คุณต้องการ" = X x Y - Z
.
ต้นเหตุที่ทำให้เกนของสัญญาณเพลงแต่ละอัลบั้มมีความแตกต่างกันมีที่มาอยู่ 2 แหล่ง ที่แรกคือถูกกำหนดมาจากสตูิโอโดยซาวนด์เอ็นจิเนียร์ที่ดูแลการทำมาสเตอร์อัลบั้มชุดนั้น ส่วนแหล่งที่สองถูกกำหนดโดยซาวนด์เอ็นจิเนียร์ที่จัดเตรียมมาสเตอร์สำหรับปั๊มแผ่น ถึงแม้ว่าจะมี "เกนมาตรฐาน" ซึ่งเป็นค่ากลางๆ กำหนดไว้ แต่ถ้าได้มีโอกาสฟังเปรียบเทียบความดังของเพลงในแต่ละอัลบั้มจะพบว่า มักจะมีความแตกต่างของ "เกนสัญญาณ" ที่บันทึกอยู่ในแผ่นเพลงออกมาให้ได้ยินตลอด บางอัลบั้มทำเกนมาเบามาก (ยกตัวอย่างแผ่นของค่าย Sheffield Labs กับค่าย Mobile Fidelity Sound Lab) ในขณะที่บางอัลบั้มบันทึกเกนสัญญาณมาแรงมาก (ยกตัวอย่างเพลงไทยส่วนใหญ่)
.
อยากให้พิจารณาตรงนี้ จากสมการ “ความดัง” = X x Y – Z สมมุติว่า ความดังเฉลี่ยที่คุณต้องการฟังอยู่ที่ระดับ 80dB ซึ่งเป็นความดังที่เกิดจาก "เกน" ของสัญญาณเพลง x "อัตราขยาย" ของแอมป์ที่กำหนดปริมาณโดยวอลลุ่ม ลบด้วย "แรงต้าน" จากคุณสมบัติของความเป็นพาสซีฟของลำโพง (*คำนวนจากสเปคฯ "ความไว" หรือ sensitivity + "ความต้านทาน” หรือ impedance) จะเห็นว่า ค่า X จะเป็นค่าคงที่ ขึ้นอยู่กับเกนของอัลบั้มนั้นๆ รวมถึงค่าความต้านทานของลำโพงก็คงที่ ขึ้นอยู่กับสเปคฯ ของลำโพงรุ่นนั้นๆ ซึ่งไม่เท่ากัน ส่วนที่สามารถปรับให้สูงหรือต่ำได้ก็เหลือแค่ "เกนขยาย" ของแอมป์ที่ปรับผ่านวอลลุ่มเท่านั้น
.
ในกรณีที่ต้องการความดังจากลำโพงอยู่ที่ 80dB คงที่ สมมุติว่า ไปเจอเพลงที่ทำเกนมาเบา (X มีค่าน้อย) เพื่อรักษาความดังที่ออกจากลำโพงให้คงอยูที่ระดับ 80dB ตลอดเวลา เราจึงต้องทำการเร่งวอลลุ่มที่แอมป์ให้ "สูงขึ้น" เพื่อชดเชยให้กับเกนของเพลงที่เบา ในทางตรงข้าม พอเจอกับเพลงที่บันทึกเกนมาแรงๆ เราก็ต้องทำการหรี่วอลลุ่มให้ "ต่ำลง" เพื่อรักษาระดับความดังที่ออกจากลำโพงให้คงที่อยู่ที่ 80dB ตามต้องการ
.
ด้วยเหตุนี้ จะเห็นว่า ไม่มีใครสามารถกำหนดตายตัวได้ว่า ระดับวอลลุ่มที่แอมป์ควรจะเป็นเท่าไหร่.? แต่ควรจะพิจารณาจาก "ความดัง" ของเสียงเพลงที่ออกมาจากลำโพงโดยตรง ให้กำหนดเลือกระดับวอลลุ่มของแอมป์โดยอาศัยฟังด้วยหู บวกกับความชอบของตัวเองในการกำหนดความดังของเพลงที่ฟังโดยไม่ต้องสนใจว่าจะต้องปรับสเกลของวอลลุ่มที่แอมป์ไปมากหรือน้อย...
#ถ้าเปลี่ยนลำโพงก็อาจจะต้องเปลี่ยนระดับวอลลุ่มด้วย