ไม่ดูตาม้าตาเรือ --> ไม่พิจารณาให้รอบคอบ
ตีความสุภาษิตไทย (ที่มาจากหมากรุกไทย) ซะใหม่ด้วยวิธีคิดหมากรุกฝรั่งแบบที่ grandmaster (เซียน) หมากรุกฝรั่งสอนเด็ก เพื่อฝึกคิดแหกคอก!
คำว่าตาม้าแปลว่าช่องสี่เหลี่ยมใดๆที่วางตัวหมากรุกของเราไปแล้วม้าของคู่ต่อสู้กินได้ ภาษาหมากรุกฝรั่งเรียกว่า the squares being attacked by the knight
คำว่าตาเรือแปลว่าช่องสี่เหลี่ยมใดๆที่วางตัวหมากรุกของเราไปแล้วเรือของคู่ต่อสู้กินได้ ภาษาหมากรุกฝรั่งเรียกว่า the squares being attacked by the rook (rook คือหอคอยในหมากรุกฝรั่งที่เดินเหมือนเรือหมากรุกไทย)
ไม่ดูตาม้าตาเรือในหมากรุกไทยเกิดจาก ความไม่รอบคอบ เดินหมากพลาดแล้วโดนม้ากินหรือโดนเรือกิน นักหมากรุกไทยฝีมือกระดับพื้นๆธรรมดาๆเวลาสอนเด็กเล่นหมากรุกไทยมักจะสอนว่า ต้องดูให้ดีๆนะว่า "จะเดินหมากไปตาไหนแล้วหมากเราจะโดนกินหรือไม่ ถ้าโดนกินก็อย่าเดินไปตานั้น จะได้ไม่โดนกิน"
แต่ grandmaster (เซียน) หมากรุกฝรั่งสอนเด็กเล่นหมากรุกฝรั่ง ตรงกันข้ามกัน คือสอนว่า
1. ให้ค้นหาความเป็นไปได้ทั้งหมดที่จะเดินหมากตัวเองไปให้หมากคู่ต่อสู้กิน (เดินให้กินเพื่อหวังผล ภาษาอังกฤษเรียกว่า sacrifice...(ใส่ชื่อหมากที่จะเดินให้กิน)... จากนั้นก็ใช้ reductio ad absurdum (การขจัดไปทีละอย่าง) เพื่อพิสูจน์ว่า ในการ sacrifice (เดินให้กิน) ในทุกๆรูปแบบ (exhaust all possibilities) นั้น มีรูปแบบไหนบ้างที่ทำให้เรา gain positional advantage (ได้เปรียบในเชิงชัยภูมิ) มากที่สุด เช่น ทำให้หน้าขุนคู่ต่อสู้แตกยับเยินเป็นต้น หน้าขุนแตกหมายถึงหมากที่ห้อมล้อมปกป้องขุนอยู่แตกกระจุยกระจายหลงทางรำส่ำระสาย ทำให้ขุนถูกกระหน่ำโจมตีอย่างหนักได้
2.หากคิดทุกความเป็นไปได้ แล้วพบว่าไม่มีการ sacrifice ใดๆที่จะ gain positional advantage ได้เลย ก็ให้ overprotect the protectors (เดินหมากตัวเองให้ผูกกันเป็นใยแมงมุมอย่างหนาแน่น) ซะ เพื่อทำให้ยากที่คู่ต่อสู้จะตีทะลวงเข้ามาได้
วิธีสอนเด็กให้คิดหาทาง sacrifice a piece or many pieces (a piece คือหมากตัวใดตัวหนึ่ง) ก่อนเป็นลำดับแรก แทนที่จะสอนให้เดินอย่าให้ถูกกินนั้น เป็นการ "สอนให้คิดแหกคอก"
*****การสอนให้คิดแหกคอกในหลายๆรูปแบบ เป็นต้นกำเนิดของ inventions ชั้นเทพๆๆๆทั้งหลายที่มนุษย์หลายๆคนคิดไม่ถึง!*****
โชคไม่ดีที่ในหมากรุกไทยหมากแต่ละตัวเดินแค่ระยะสั้นๆ (ยกเว้นเรือ) อานุภาพการทำลายล้างมันจึงไม่สูงมากเหมือนหมากแต่ละตัวของหมากรุกฝรั่ง ดังนั้นการ sacrifice ด้วยสมองที่คิดพลิกแพลงแยบคายสุดๆในการเล่นหมากรุกไทยจึงไม่เกิดขึ้นบ่อยครั้งเหมือนในหมากรุกฝรั่ง (คือ sacrifice ไปแล้วไม่ค่อยจะคุ้ม) การที่สังคมไทยไม่ค่อยยอมรับมนุษย์ที่คิดแหกคอก ก็น่าจะมาจากลักษณะเฉพาะ (วิธีคิด) ที่แตกต่างกันระหว่างหมากรุกไทยกับหมากรุกฝรั่ง