"โรคหลายบุคลิก (Dissociative Identity Disorder, DID)"
.
ในวันที่โรคซึมเศร้าและไบโพล่าร์ถูกพูดถึงและได้รับการยอมรับมากขึ้นตามเวลา แต่ความจริงยังมีโรคทางจิตอีกหลายชนิดที่เกิดขึ้นกับมนุษย์อยู่ทั่วโลก และยิ่งเรารู้จักอาการเหล่านี้มากขึ้น เราก็จะยิ่งเข้าใจมนุษย์คนอื่นมากขึ้น วันนี้เราเลยจะแอบเอาโรคนี้มาเล่าให้ฟังกัน "โรคหลายบุคลิก (DID, MPD)"
.
อาการของโรคนี้ดูหลุดออกมาจากหนัง Sci-Fi มาก ชื่อตรงตามโรคเลย ผู้ป่วยโรคนี้จะ "มีหลายตัวตนอยู่ภายในร่างเดียวกัน" และแต่ละตัวตนนั้นแยกขาดจากกันโดยสิ้นเชิง มีชื่อ เพศ รูปร่างเป็นของตัวเอง มีความทรงจำแยกจากกัน
.
ในรายละเอียด จริง ๆ แล้วผู้ป่วยจะมีบุคลิกหลักซึ่งเป็นเจ้าของร่างที่แท้จริงอยู่เรียกว่า Host และมีตัวตนอื่น ๆ อีกอย่างน้อย 1 ตัวตน (แต่โดยปกติจะมีเป็นสิบ) และเราเรียกตัวตนเหล่านั้นว่า Alter
.
โดยแต่ละช่วงเวลา จะมีเพียง 1 ตัวตนที่ครอบครองร่างอยู่ และเมื่อร่างเจอสถานการณ์อะไรบางอย่างที่เป็นตัวกระตุ้น สมองจะเกิดการ "Switch" กลายเป็นตัวตนอื่นภายในไม่กี่วินาที และคน ๆ นั้นจะเปลี่ยนไปกลายเป็นอีกคนไปเลย ทั้งนิสัย การพูด สำเนียง ท่าเดิน แม้กระทั่งความทรงจำ ฯลฯ
.
ในแง่ความทรงจำ Host จะไม่มีความทรงจำในสิ่งที่ Alter ทำเลย แต่ Alter จะมีความทรงจำของตัวตนหลัก (Host) อยู่ ซึ่งเงื่อนไขตรงนี้ทำให้คนป่วยโรคนี้อาจจะทำอะไรแปลก ๆ ไปโดยไม่รู้ตัว เช่น อยู่ดี ๆ ห้องครัวก็สะอาดเอี่ยมทั้ง ๆ อยู่คนเดียวและตัวเองก็ไม่ได้ทำความสะอาด ซึ่งก็พบในภายหลังว่า Alter เป็นคนทำ (ดีจัง)
.
แต่ในแง่ร้าย ๆ ก็มีได้เหมือนกัน เช่น Alter ไปก่ออาชญากรรม ขโมยของยันข่มขืน แต่ Host ไม่รู้เลยว่าร่างตัวเองไปทำอะไรมา ซึ่งเราพบอยู่ในหลายคดีดังเหมือนกัน
.
ถ้าอยากรู้ว่าการ Switch เป็นยังไง และความทรงจำทำงานยังไง อันนี้มีผู้ป่วย DID อัดวีดีโอลง YouTube ให้ดูอยู่หลายคลิปเหมือนกัน แต่อันที่ชัดและเข้าใจง่ายคืออันนี้ https://www.youtube.com/watch?v=YRYz-uN_Rn4 นาทีที่ 14:20 ลองกดดู ในวีดีโอ Alter เป็นคนเริ่มอัดวีดีโอเพื่อเล่าเรื่องของตัวตนตัวเอง แล้วพอผ่านไป 15 นาที Host (Chloe) ก็ถูก Switch คืนพร้อมกับสภาพงง ๆ ว่า เฮ้ย ใครถ่ายวีดีโอ จำอะไรไม่ได้เลย เลยต้องไปกรอวีดีโอดูว่าพูดอะไรไปบ้าง มหัศจรรย์ดี
.
สำหรับต้นเหตุของอาการนี้ถึงจะยังไม่เป็นที่แน่ชัด แต่พบว่ามีการเชื่อมต่อกับ "ประสบการณ์อันเลวร้ายในวัยเยาว์" เช่น หลายคนถูกพ่อแม่ทำร้ายแต่เด็ก บางคนถูกข่มขืนตอนอายุไม่กี่ขวบ และความเลวร้ายนั้นทำให้สมองเกิดการแบ่งแยกตัวตนและความทรงจำออกจากกันเพื่อป้องกันตัว Host ออกจากเรื่องเลวร้ายที่เคยประสบ
.
ผลที่เกิดขึ้นคือคนที่ป่วยอาการนี้มักจะสูญเสียความทรงจำในวัยเด็ก ซึ่งไม่ใช่อะไร มันไปอยู่กับ Alter และถูกขังไว้ที่ตัวตนนั้น ส่วน Host จะจำอะไรไม่ได้
.
โรคนี้เพิ่งได้รับการนิยามเมื่อไม่กี่สิบปีที่ผ่านมานี้เอง มีการถกเถียงมานานมากว่าเป็นโรคจริง ๆ หรือคน ๆ นั้นแค่แสดงตบตา จึงเกิดการพิสูจน์ Activity ทางสมอง พบว่าตอน Switch เป็นแต่ละตัวตน สมองและร่างกายมีการทำงานเปลี่ยนไปอย่างเห็นได้ชัด จึงเป็นการพิสูจน์แล้วว่าโรคนี้มีอยู่จริง ที่เหลือคือต้องทำความเข้าใจ
.
ถึงแต่ละตัวตนจะมีความทรงจำแยกกัน แต่เอาเข้าจริงแล้ว ตัวตนเหล่านั้นล้วนถูกสร้างขึ้นมาจากตัว Host ทำให้จริง ๆ แล้ว Host มักจะรู้จักตัวตนของ Alter ว่าหน้าตารูปร่างนิสัยเป็นอย่างไร และเข้าไปพบและพูดคุยกันได้ในจิตใจของตัวเอง (แฟนซีมั้ย) โรคนี้รักษาได้ด้วยการสะกดจิตเพื่อรวมตัวตนทั้งหลายเข้าด้วยกัน และส่วนใหญ่จะดีขึ้นได้เองเมื่อผ่านอายุ 40 ปีไป
.
สมองเราเป็นสิ่งมหัศจรรย์ มนุษย์ยังเข้าใจสมองเพียงน้อยนิดเท่านั้น สิ่งหนึ่งที่มนุษย์ทุกคนควรตระหนักคือ เมื่อมีใครทำอะไรแปลก ๆ อย่าเพิ่งไปตัดสินอะไรเค้า อย่าเอาไม้บรรทัดที่บิดเบี้ยวของตัวเองไปวัดอะไรคนอื่นแม้แต่ครั้งเดียว เพราะจริง ๆ แล้วทุกสิ่งอาจไม่ได้เป็นอย่างที่คุณคิดเลยแม้แต่น้อย
.
YouTuber ที่เป็นโรค DID ที่เราชอบคือ Chloe ลองไปกดดูเพลิน ๆ ได้ จะได้เข้าใจโรคนี้มากขึ้นครับ https://www.youtube.com/channel/UC6kFD5xIFvWyLlytv5pTR1w
#มิตรสหายท่านหนึ่ง
