ฝอยทอง : ปรากฏการณ์globalizationของโลกประวัติศาสตร์
และเรื่องราวที่มากกว่าท้าวทองกีบม้า (ตอนจบ)
_______________________________
แล้วกำเนิดของ Fois de ovos นั้นมาจากไหน หลายบันทึกเล่าว่าที่แห่งแรกที่มีการทำขนมชนิดนี้คือสำนักชีแห่งหนึ่งในเมืองโปร์ตู อันมีชื่อว่า Monastery of São Bento de Avé-Maria ในปีค.ศ.1518
แต่เทคนิคการนำไข่มาทำเป็นเส้น แล้วใช้น้ำตาลเป็นเครื่องชูรสชาตินั้นไม่ได้เกิดขึ้นมาจากชาวโปรตุเกสโดยตรง แต่กลับเป็นพื้นที่ราบในเอเชียกลาง อันเป็นที่ตั้งของประเทศอิหร่านและอัฟกานิสถานในปัจจุบัน อาหารดังกล่าวมีชื่อว่า Abrayshum kebab หรือ Silk kebab (Abraysham เป็นภาษาเปอร์เซีย หมายถึงสิ่งที่ได้รับจากการปั่น(ด้าย) แต่ความหมายในปัจจุบันคือไหม) ส่วนคำว่า kebab นี้อาจมาได้จากสองที่มาคือการทำให้สุกด้วยความร้อนโดยไม่ใช้น้ำ(ส่วนมากหมายถึงการย่าง) หรืออีกที่มาบอกว่า Abraysham kebab เดิมมีไว้ทานคู่กับเนื้อบดย่างชนิดหนึ่งซึ่งมีรสจัดเรียกว่า Shami kebab ซึ่งเป็นที่นิยมในประเทศฝั่งปากีสถาน อินเดียและบังคลาเทศ ซึ่งเข้าเค้ากับบางแหล่งกำเนิดที่บอกว่า Abrasham kebab มีพื้นเพมาจากแคชเมียร์ก่อนถูกส่งต่อมาให้กับชาวอัฟกานิสถาน
_______________________________
Abraysham kebab มีลักษณะเป็นฝอยไข่ที่นำมาทำให้สุกบนกระทะกับน้ำมัน โดยวิธีทำแบบดั้งเดิมจะใช้มือสะบัดไข่ให้เป็นฝอย ก่อนรวบเข้าด้วยกันแล้วพับให้เป็นแพ ราดด้วยน้ำเชื่อม ถั่วพิชตาชิโอ และผงกระวานเขียว หากมองแค่วิธีการทำ Abraysham kebab นี้ไม่ได้คล้ายฝอยทองแค่เพียงอย่างเดียว ยังมีความละม้ายคล้ายล่าเตียงอีกด้วยแต่ในจุดนี้ขอยกทดไว้ก่อนในบทความต่อๆไป
_______________________________
ทีนี้มันมาเกี่ยวข้องกับโปรตุเกสตรงที่ช่วงหลังยุคกลางประมาณปี ค.ศ.750 เป็นต้นมาเป็นยุคทองของศาสนาอิสลาม ดินแดนบริเวณแหลมไอบีเรียอันได้แก่สเปนและโปรตุเกสตกอยู่ภายใต้การปกครองกลุ่มชาติพันธุ์อาหรับซึ่งนับถือศาสนาอิสลาม อาหรับที่ว่านี้เป็นการเรียกรวมกลุ่มชนเผ่าที่อาศัยอยู่บริเวณคาบสมุทรอาราเบีย ทะเลทรายซีเรียน และดินแดนเมโซโปเตเมียเก่า(อิรัก) อาหรับปกครองโปรตุเกสตั้งแต่ช่วงปีค.ศ.750 จนหมดอำนาจในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่17 วัฒนธรรมอาหารอย่าง Abraysham kebab น่าจะแทรกซึมเข้าสู่วัฒนธรรมโปรตุเกสในช่วงนี้นี่เอง
เหตุผลหลักอย่างหนึ่งมาจากการใช้น้ำตาล อันเป็นส่วนประกอบสำคัญของอาหารชนิดนี้ ประวัติศาสตร์น้ำตาลอ้อยถึงแม้จะเริ่มต้นที่จีนและอินเดีย แต่โลกมุสลิมเป็นผู้เริ่มต้นการผลิตน้ำตาลทรายอย่างแพร่หลาย โดยเฉพาะในแทบอันดาลูเซียซึ่งถือสเปนและเกาะซิซิลี การเริ่มมีน้ำตาลใช้อย่างแพร่หลายมากขึ้นทำให้น้ำตาลซึ่งแต่เดิมนิยมใช้ในยารักษาโรคกลายเป็นส่วนประกอบสำคัญในวัฒนธรรมอาหาร แต่ด้วยราคาที่สูงทำให้น้ำตาลถึงแม้จะใช้ในบ้านเรือนทั่วไป แต่ก็ยังถูกนำมาใช้เฉพาะในเวลาสำคัญ อย่าง Abraysham kebab ซึ่งเป็นเมนูที่นิยมเสิร์ฟในงานแต่งงาน ทำให้ถึงแม้การทำอาหารจากไข่จะมีอยู่ในหลายวัฒนธรรมโบราณ แต่จุดตัดของไข่และน้ำตาลน่าจะมาบรรจบกันที่ดินแดนอาหรับ ณ จุดใดจุดหนึ่งก่อกำเนิดเป็น Abraysham kebab ขึ้นมา
_______________________________
ดังนั้นฝอยทองที่เราคุ้นเคยกันกลับมีประวัติศาสตร์ที่สืบเนื่องยาวไกลกว่าท้าวทองกีบม้าหรือเหล่า Nanban อันเป็นชื่อที่ชาวญี่ปุ่นเรียกชาวโปรตุเกส แต่ย้อนกลับไปได้ถึงผู้คนที่อาศัยอยู่บนเส้นทางค้าขายที่ถักทอโลกยุโรปและเอเชียเข้าด้วยกันอย่างเส้นทางสายไหมอันเป็นเครือข่ายแรกของโลกที่ปรากฏการณ์ globalization ก่อนอินเตอร์เนตในสองพันปีถัดมา
#มิตรสหายท่านเดิม