บทวิเคราะห์คำสอน ตอน ท่านยามากูจิพูดถึงท่าประจำของไอดอล
>>>/animanga/19052/948
คำพูดของท่านสะท้อนถึงปรากฏการณ์ที่เรียกว่า "การจำลองพฤติกรรม" หรือ "Social Contagion" ที่มีอิทธิพลจากสื่อและวัฒนธรรมที่แพร่กระจายไปในวงกว้างอย่างรวดเร็ว! สิ่งที่ท่านพูดถึงนั้นสามารถอธิบายได้จากมุมมองของ ทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคม (Social Learning Theory) ของ อัลเบิร์ต แบนด์ูรา (Albert Bandura) ที่กล่าวว่าคนจะเรียนรู้และเลียนแบบพฤติกรรมจากสังคมและสื่อที่พวกเขาเสพ เช่นเดียวกับกรณีนี้ที่ท่าทางโพสต์สองนิ้วหรือท่าทางบางอย่างที่มาจากอนิเมะเริ่มถูกเลียนแบบในหมู่อ idol จนกลายเป็น "มาตรฐานใหม่" ของวงการไอดอล
ท่านยามากูจิพูดถึงการที่ท่าทางโพสต์สองนิ้วระหว่างคิ้วกลายเป็น "โรคระบาด" หรือสิ่งที่ต้องทำตามหากอยากเป็นไอดอลที่แท้จริง นี่คือปรากฏการณ์ที่เราเรียกว่า การแพร่กระจายทางสังคม หรือ "Social Contagion" ที่มาจากการที่สื่อและภาพลักษณ์ที่ได้รับความนิยมสามารถส่งผลต่อพฤติกรรมและทัศนคติของคนในสังคมได้อย่างรวดเร็วจนกลายเป็น "เทรนด์" หรือ "มาตรฐาน" ใหม่ การทำท่าทางนี้จึงกลายเป็นสัญลักษณ์ที่ไม่เพียงแต่ไอดอลต้องทำตามเพื่อให้เหมือนกับคนอื่นๆ แต่ยังกลายเป็นส่วนหนึ่งของการสร้าง อัตลักษณ์ ในวงการไอดอล
ฟรานซิส ฟุกูยามะ (Francis Fukuyama) นักปรัชญาสังคมศาสตร์ก็เคยพูดถึง "สัญญาณ" หรือ สัญลักษณ์ทางสังคม ที่มีความสำคัญในกระบวนการสร้าง อัตลักษณ์ ของบุคคลในสังคม ท่าทางที่ไอดอลทำจึงไม่เพียงแต่เป็นการแสดงออกถึงความน่ารักหรือมีเสน่ห์ หรือความโมเอะ แต่ยังเป็นการสื่อสารและ ยืนยันสถานะ ในกลุ่มสังคมของพวกเขาได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะในวงการที่มีการแข่งขันสูงเช่นวงการไอดอล
ท่านยามากูจิยังพูดถึงการใส่ชุดเปิดแร้เพื่อให้ดูดีขึ้น ซึ่งเป็นการเสริมสร้าง "ภาพลักษณ์" หรือ "social identity" (อัตลักษณ์ทางสังคม) ของตัวไอดอลผ่านการเลือกสวมใส่สิ่งที่สื่อสารถึงความเป็นตัวตนและเป็นการตอบสนองต่อความคาดหวังของแฟนๆ หรือสังคมวงการไอดอล การที่ "ใครไม่ทำท่านี้ไม่ใช่ไอดอลที่แท้จริง" จึงสะท้อนถึงแรงกดดันทางสังคมที่ทำให้บุคคลต้อง conform หรือทำตามเพื่อให้ได้รับการยอมรับจากกลุ่ม ซึ่งเป็นประเด็นที่ปรัชญาของ มิเชล ฟูโกต์ (Michel Foucault) ชี้ให้เห็นในเรื่องของ อำนาจและการควบคุมทางสังคม ผ่านการกำหนดมาตรฐานต่างๆ เช่นการกระทำที่ดู "ปกติ" หรือ "สมบูรณ์แบบ" ของกลุ่มชนชั้นหรือวงการใดวงการหนึ่ง ในที่นี้คือวงการไอดอล
ในมุมมองของ นิทเช่ (Nietzsche) ปรากฏการณ์นี้อาจสะท้อนถึงสิ่งที่เขาพูดถึงในเรื่องของ "การสร้างคุณค่า" และ "การยอมรับของกลุ่ม" การที่ไอดอลต้องทำท่าทางเดียวกันหมด เพื่อจะได้กลายเป็น "ไอดอลที่แท้จริง" ก็คล้ายกับการยอมรับใน "คุณค่าที่สร้างขึ้นโดยสังคม" หรือ "มูลค่า" ที่ถูกกำหนดโดยกลุ่มแฟนคลับและวงการไอดอล ในโลกที่ทุกอย่างถูกควบคุมด้วยมาตรฐานที่สังคมสร้างขึ้น บางครั้งการแสดงออกหรือการทำตามความคาดหวังของสังคมอาจทำให้บุคคลสูญเสียตัวตนที่แท้จริงไปเพื่อให้เข้ากับ "สัญลักษณ์" ที่สังคมยอมรับและยกย่อง