>>176 มีข้อถกเถียงอยู่นะว่าพื้นที่แถบนั้นเจริญก่อนอิสลามเข้ามา แต่โอเค อันนี้มึงโต้แย้งถูก มันเจริญเพราะเครือข่ายพ่อค้าอาหรับด้วย
>>178 มี สมัยโรมันมีทาสทุกสีผิว พอเข้าสู่ยุคคริสต์แล้วศาสนาไม่สนับสนุน ยกเว้นทาสศาสนาอื่นอย่างอิสลาม
ที่การค้าทาสเป็นทาสผิวดำเพราะสมัยค้าทาสมันส่งไปเมกา ซึ่งตอนนั้นยังมีแค่ฝั่งตะวันออก จับเอเชียไปมันอ้อมโลกเลยไม่จับ
การค้าทาสสมัยนั้นริเริ่มโดยพวกดัชต์ ทาสผิวดำราคาถูกเพราะเป็นเชลยสงครามที่ซื้อมา ไม่ได้เอามาจากอนานิคม