กูก้อปมาจากพันทิป
ในคติจีน เทพกับมาร คือสิ่งที่มีมาก่อนจะสร้างโลกเสียอีก เป็นพลังสมดุลย์กันในจักรวาล เทพมีลักษณะของความสร้างสรรค์ แต่มารมีลักษณะของการทำลายล้าง ซึ่งจักรวาลต้องมีทั้งสองสิ่งคู่กันจึงจะเป็นจักรวาลได้ เทพโบราณก่อนสร้างโลกก็อย่างเทพหนีโหว่ มารก็อย่างซือโหย่ว ทั้งสองฝ่ายขับเคี่ยวกัน จนเมื่อสร้างโลก และได้สร้างมนุษย์มา มนุษย์ในยุคแรกๆ เมื่อสร้างความดีงามก็สามารถก้าวขึ้นเป็นเทพได้ทั้งเทพผานกู่ เทพหวงตี้ เทพไฉ่หรง เหล่านั้นจึงเป็นเทพในยุคกลางหลังสร้างโลกแล้ว แต่มารยังคงอยู่ และมนุษย์ไม่นิยมชมขอบการบูชาปีศาจเท่าไรนัก แต่รู้ว่าอำนาจของมารนั้นมีไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าเทพ เทพไม่ใช่ว่าจะทำดีทุกอย่าง และมารก็ไม่ใช่ว่าจะทำชั่วทุกเรื่อง แต่มารและเทพอยู่กับตรงกันข้ามเพื่อรักษาสมดุลย์ของจักรวาล ภัยธรรมชาติก็คือฝีมือของมารในคติโบราณ ในบางท้องที่ที่มีภัยธรรมชาติบ่อยครั้ง ก็นับถือบูชามารด้วยเพื่อให้มารอารมณ์เย็นหน่อย และในยุคที่จีนเริ่มติดต่อกับโลกภายนอก มารยังหมายถึงเทพในศาสนาอื่นที่จีนอีกด้วย เช่น เทพแห่งไฟของลัทธิโซโรแอสเตอร์หรือหมิงจู่ (เม้งก้าในนิยายดาบมังกรหยก)
เซียนก็คือเทพแบบหนึ่ง แต่เป็นเซียนในคติจีนยุคหลังราชวงศ์โจว ภายใต้ความเชื่อของลัทธิเหล่าจื้อ เม้งจื้อ เล่าจื้อเป็นบุคคลแรกๆ ที่ปลีกวิเวกแล้วเชื่อว่ากลายเป็นเซียน เมื่อเล่าจื้อกลับมาสอนลัทธิเต๋าได้ คนจีนสมัยเพื่อสามสี่พันปีก่อนยังมีความรู้ไม่สูงมากนัก การสอนธรรมก็ต้องยกเอาอิทธิปาฏิหาริย์มาด้วย เกิดเป็นศาสนาเต๋าขึ้นมา ผู้บำเพ็ญเพียรก็จะกลายเป็นเซียนได้ ต่อมาเมื่อศาสนาเต๋ากลายเป็นศาสนาหลักของประเทศจีน ก็มีการแต่งเติมเซียนองค์อื่นๆ ทั้ง เง็กเซียน เจ้าแม่หวางซีหมู่ โดยเฉพาะวรรณกรรมที่ยิ่งใหญ่ของจีนคือห้องสิน ได้เล่าเรื่องย้อนไปว่าศาสนาเต๋ารุ่งเรืองมาตั้งแต่ยุคของนายกรัฐมนตรีคนแรกของจีนก็คือ เจียงจื่อหยา (ทั่งที่ศาสนาเต๋าเกิดในยุคของเล่าจื้อหลังเจียงจื่อหยากว่าสองร้อยปี) โดยเล่าย้อนยุคว่าท่านเล่าจื้อคือหนึ่งในสามเซียนพิสุทธิ์ ผู้เป็นลูกศิษย์ของเต้าเทพผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดในจักรวาล โดยได้ผนวกเอาตำนานเทพเก่าแก่อย่างหนี่โว ผู่ซี ผานกู่มาบวกรวมในตำนานเต๋า แต่ในตำนานเทพโบราณเหล่านี้อยู่ในระดับชั้นที่สูงส่งกว่า เจียงจือหย่าได้รับบัญชาจากหนึ่งในสามเซียนสุงสุดของเต๋ามารบล้มล้างทรราชย์ราชวงศ์ซางและสถาปนาราชวงศ์โจว พร้อมท้ังสถาปนาบุคคลทั้งหลายที่ล้มตายในศึกนี้ให้ขึ้นเป็นเซียน เช่น เอ้อหลางเสิน สุนัขสวรรค์
ศาสนาเต๋าเริ่มมารุ่งเรืองจริงๆ ก็คือ ยุคราชวงศ์ฮั่นก่อนสามก๊ก และได้ผนวกเอาเทพต่างๆ ที่มีมาก่อนแต่โบราณกาลมาในคัมภีร์เต๋าด้วย แต่ก็พูดอย่างเด่นชัดว่า เทพและเซียนต่างมีวิถีที่ต่างกัน เป็นส่วนของคุณงามความดี แต่เทพ เซียน โดยหลังๆ มีพระด้วย ต่างมีที่มาต่างๆ กันโดยสิ้นเชิง