>>45 รัฐบรรณาการมันคือระบบแบบโบราณอะ จะว่าไปตรงนี้แหละถึงมีคนบอกว่าจีนอาจเข้านิยามรัฐสมัยใหม่เป็นที่แรกของเอเชีย เพราะระบบเจ้าเมืองสืบอำนาจตระกูลปกครองกันเองหายไปตั้งแต่สมัยฮั่นเลยมั้ง ส่วนกลางเป็นคนตั้ง ต่างจากที่อื่นๆ ที่เมืองเล็กปกครองตนเองแล้วส่งบรรณาการให้เมืองใหญ่ที่สุด พอมาสมัย ร5 คือต้องรีบสำรวจแล้วว่าดินแดนใต้อาณัติสยามมีที่ไหนมั่งแล้วก็รีบจัดระเบียบการปกครองให้เป็นแบบแนวนั้น เพราะไม่งั้นโดนทั้งฝรั่งเศสกับอังกฤษเฉือนไปแน่ๆ อย่างพม่ากับเวียดนาม-ลาว-เขมร อังกฤษกับฝรั่งเศสก็ส่งข้าหลวงมาปกครองไง ไม่ใช่ให้ปกครองกันเองละ