>>72 มันก็ต้องรักษาสมดุลแหละ ถ้าคนในสังคมอยู่แบบปากกัดตีนถีบ ทรัพยากรจำกัดจำเขี่ย ไม่มีเวลาว่างมาคิดอะไรเลย
ต้องทำทุกอย่างแบบเพลย์เซฟหมด ไม่มีโอกาสได้ลองผิดลองถูก มันก็จะเกิดการพัฒนาอะไรใหม่ๆได้ช้า
สปาร์ตาร์นี่ยุคนึงมันก็เป็นมหาอำนาจทางบกจริง แต่ชื่อเสียงมันนี่เกิดจากโฆษณาชวนเชื่อมากกว่าเรื่องจริง
แล้วมันค่อยๆเสื่อมอำนาจลงเรื่อยๆส่วนนึงก็เพราะกฏและโครงสร้างสังคมที่ไม่เอื้อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงนี่แหละ
ส่วนเอเธนส์จริงๆมันก็เด่นด้านกองเรือนะ ไม่ใช่ว่ามันไม่เด่นด้านการทหารเลย
ไอ้ภาพลักษณ์เรื่องปรัชญานี่ส่วนนึงมันก็เป็นโฆษณาชวนเชื่อสร้างภาพให้ตัวเองดูสูงกว่านครรัฐกรีกอื่นๆด้วย
ตอนที่รบกันนี่จริงๆเอเธนส์วางแผนมาได้ดีกว่าด้วยซ้ำ ถ้าไม่เจอปัจจัยนอกเหนือการควบคุมอย่างโรคระบาดก็ชนะไปแล้ว